Tu święci się największe palmy
Drewniany kościół pw. św. Anny w Łysych jest najbardziej znany z corocznego konkursu na najpiękniejszą Palmę Kurpiowską. To wydarzenie przyciąga szerokie rzesze turystów nie tylko z Polski, ale i spoza kraju.
Kościół, wybudowany pod koniec XIX wieku, jest w chwili obecnej nieczynny, funkcje parafialne pełni zbudowana obok, w 2000 roku, nowa świątynia pod wezwaniem Chrystusa Króla Wszechświata. Choć widać gołym okiem, że drewniany kościół nie jest użytkowany, skarby w jego wnętrzu mogą wprawić w zachwyt. I można je zobaczyć! Stary kościół jest na co dzień zamknięty, a klucze są w posiadaniu kościelnego. Jest on źródłem wielu informacji o historii tego miejsca.
Świątynia została wzniesiona przez miejscowych cieśli w latach 1876–1886. Zbudowana jest w „stylu kurpiowskim”, a więc zawiera elementy pochodzące z lokalnej kultury. Okazale prezentuje się jej fasada, wzbogacona o dwie trójkondygnacyjne wieże.
Wnętrze świątyni
We wnętrzu kościoła o neobarokowym wystroju zobaczyć można m.in. XIX-wieczne polichromie ornamentalne, cenne obrazy i pozostałe po Niedzieli Palmowej palmy – część z nich przekazywana jest do muzeów, cześć pozostaje w świątyni, a część zgodnie z tradycją jest palona, a popiół, który z nich powstaje używany jest do posypywania głów wiernych w Środę Popielcową.
W świątyni znajdują się cztery ołtarze. W głównym umieszczono obraz Matki Boskiej Częstochowskiej, zasłaniany obrazem Chrystusa Króla, namalowanym przez księdza Czesława Łopińskiego, który w latach 50. XX wieku powrócił z Syberii. Powyżej znajduje się obraz św. Anny z 1789 roku. W kościele uwagę przyciągają także obrazy miejscowego księdza Antoniego Wężyka, proboszcza parafii w latach 1938–1950, pod tytułem „Błogosławieństwo Kurpiów” oraz „Wniebowzięcie Najświętszej Maryi Panny”. Są też figury św. Piotra i św. Pawła oraz zabytkowy krzyż przy ołtarzu bocznym, wykonany przez nieznanego autora.
W kościele podziwiać można także obrazy przedstawiające sceny biblijne z elementami kurpiowskimi – na jednym z nich stoją na tle chaty kurpiowskiej witające się Maria i Magdalena, na innym Kurp pomaga nieść krzyż Chrystusowi.
Otoczenie kościoła
Warto też odbyć spacer wokół kościoła i przyjrzeć się stacjom Drogi Różańcowej, wykonanej przez jednego z najznakomitszych kurpiowskich rzeźbiarzy – Józefa Bacławskiego.
Obok kościoła znajduje się dzwonnica, która nie spełnia swojej funkcji ze względu na brak dzwonu, który przeniesiony został do nowej dzwonnicy, podobnie jak ławki i organy ze starego kościoła. Obok starej dzwonnicy odnajdziemy krzyż z 1863 roku, postawiony na pamiątkę Powstania Styczniowego oraz figurę Kurpia – Kosyniera, również autorstwa Józefa Bacławskiego. Co roku w Niedzielę Palmową odbywa się tu konkurs na najpiękniejszą palmę wielkanocną.