Edukacja regionalna w Muzeum Kultury Kurpiowskiej w Ostrołęce

Muzeum Kultury Kurpiowskiej w Ostrołęce przywiązuje dużą wagę do edukacji regionalnej, kształtującej więzi emocjonalne z „małą ojczyzną„. Lekcje muzealne, warsztaty, imprezy plenerowe, koncerty, rekonstrukcje wydarzeń historycznych przyczyniają się do wzrostu zainteresowania własną przeszłością, tradycjami, dziedzictwem kultury.

W nawiązaniu do ekspozycji zarówno stałych jak i czasowych, odbywają się lekcje popularyzujące wiedzę na temat przeszłości miasta i regionu np.: „Ostrołęka – dzieje miasta„, „Bitwa pod Ostrołęką 1831 r.„, „Ułani z Ostrołęki„.

Bogata kultura ludowa Kurpiowszczyzny jest niewyczerpanym źródłem inspiracji dla muzealnych działań edukacyjnych. W propozycjach zakładamy czynny udział gości muzealnych w różnego rodzaju zajęciach, zgodnie z zasadą „nauczanie przez działanie”.

Znaczącą rolę odgrywają zajęcia propagujące elementy kultury kurpiowskiej – folklor, gwarę, plastykę obrzędową, strój ludowy m.in.: Wycinanka kurpiowska, Od fujarki do akordeonu. Muzyka ludowa dla najmłodszych, Kurpiowska moda. Strój ludowy Puszczy Zielonej. Dużym zainteresowaniem grup szkolnych cieszą się przedświąteczne warsztaty etnograficzne przybliżające kurpiowskie zwyczaje i obrzędy związane ze świętami Bożego Narodzenia i Wielkiej Nocy. Uczestnicy zajęć, po części teoretycznej, wykonają (w zależności od pory roku) – palmy z bibuły (Puszcza Zielona) lub pisanki oklejane sitowiem i wełną (Puszcza Biała), lub wzorowane na tradycyjnych ozdoby choinkowe z bibuły i słomy oraz „światy” z opłatka – ozdoby z opłatka, przypominające kule i symbolizujące panowanie Chrystusa nad światem. Tej samej tematyki dotyczą imprezy familijne z cyklu „Idą święta…” z udziałem kurpiowskich twórców ludowych.

Corocznie w Zagrodzie Kurpiowskiej w Kadzidle odbywają się warsztaty etnograficzne „Ginące zawody„. Organizowane z myślą o najmłodszych uczestnikach – dzieciach i młodzieży – gromadzą setki osób. W czasie kilkudniowej imprezy twórcy kurpiowscy realizują pokazy rękodzieła i rzemiosła ludowego, prezentują wybrane zajęcia codzienne oraz prowadzą warsztaty plastyki obrzędowej.

Propozycją zachęcającą do poznawania dziejów miasta i regionu są historyczne gry miejskie, przeprowadzane pod wspólnym hasłem „Ostrołęka 1831„ i poświęcone pamięci powstania listopadowego.

W otwartym w 2012 roku Pomniku Mauzoleum żołnierzy poległych w bitwie pod Ostrołęką 26 maja 1831 roku, odbywają się imprezy patriotyczne: biwaki i pikniki historyczne z udziałem grup rekonstrukcyjnych, warsztaty patriotyczne. 2 i 3 maja każdego roku budynek Pomnika Mauzoleum rozświetla iluminacja biało-czerwona.

Wątki regionalne pojawiają się też w programach kolejnych edycji Nocy Muzeów. Impreza ta w ciągu dziesięciu lat wyrosła na jedno z ważniejszych wydarzeń kulturalnych Ostrołęki, które corocznie gromadzi ponad tysiąc osób. Podczas niej odbywały się koncerty kapel kurpiowskich, lekcje tańców ludowych, pokazy mody inspirowanej strojem regionalnym, gry wzorowane na zabawach dzieci dawnej wsi kurpiowskiej.

Aktywność edukacyjna instytucji to również działalność wydawnicza, która obejmuje pozycje mające stanowić źródło wiedzy dla osób zainteresowanych dziejami regionu. Ukazały się m.in: M. Samsel, „Wycinanka kurpiowska„, B. Kielak, „Zwyczaje doroczne kurpiowskiej Puszczy Zielonej„, H. Gadomski, „Pieśni kurpiowskie„, G. Talarek, A. Romejko, „Kurpiowska palma wielkanocna„, B. Kalinowska, „Pocztówka z Ostrołęki 1900-1945„, „Zasady pisowni literackiego dialektu kurpiowskiego” autorstwa Jerzego Rubacha.

W 2011 roku zainicjowaliśmy serię wydawniczą „Militaria Masoviensia„, w ramach której ukazały się niezbędne dla regionalistów pozycje historyczne.

Można do tej listy dodać także koncerty kapel kurpiowskich, prezentacje repertuaru z płyt wydanych przez Muzeum – „Pola. Apolonia Nowak & Swoją Drogą Trio i Etnofonie kurpiowskie„ czy wspólne śpiewanie patriotyczne.

Poczucie zakorzenienia, świadomość dziedzictwa oraz płynąca z niego duma są bardzo ważne. Dlatego cały czas staramy się wprowadzać atrakcyjne dla naszych odbiorców formy działania tak, by kontakty z kulturalnym dziedzictwem pokoleń, zdeponowanym w Muzeum Kultury Kurpiowskiej, były źródłem poszukiwań własnej drogi do tożsamości regionalnej i narodowej.

Bibliografia:

Lewicki T., „O regionalizmie i edukacji regionalnej„, „Zeszyty Naukowe OTN”, 1993, nr 7, Ostrołęka.

Omelaniuk A. J., „Regionalizm w Polsce na przełomie tysiącleci„, Wrocław-Gorzów Wielkopolski 2002.

Romanowicz W., „Opinie młodzieży wobec wybranych problemów pogranicza w kontekście edukacji regionalnej„, „Radzyński Rocznik Humanistyczny”, 2006, T.IV.

Zellma A., „Edukacja regionalna a kształtowanie tożsamości regionalnej współczesnej młodzieży„, „Kwartalnik Edukacyjny”, 2002, nr. 2.

Sprawozdania z działalności Muzeum Kultury Kurpiowskiej w Ostrołęce.

Autor:

Grażyna Talarek