Muzeum–Skansen Ziemi Sokołowskiej w Sokołowie Podlaskim

Inicjatywa Mariana Pietrzaka

Warto odwiedzić to ciekawe miejsce jakim jest Muzeum–Skansen Ziemi Sokołowskiej w Sokołowie Podlaskim. Obiektu nie sposób przeoczyć. Już od strony drogi widać wiatrak ustawiony na terenie posesji. Jeśli wstąpimy w progi tej prywatnej inicjatywy, poznamy nietuzinkowego człowieka – Pana Mariana Pietrzaka, który z ogromną pasją, poświęca się swojej misji.

Jako lokalny patriota postanowił utrwalić tożsamość swojego miasta poprzez przedmioty, które nieustannie gromadzi. Jest też autorem kilku książek dotyczących historii Sokołowa Podlaskiego. Spod jego pióra wyszły takie publikacje jak: „Sokołów Podlaski w latach 1939 – 1944. Pamiętnik z czasów okupacji”, „Sokołów Podlaski dawniej i dziś”, „Cmentarze Ziemi Sokołowskiej, duchy i sny”, „Dwory, folwarki, pałace zachodniego Podlasia”, „Jaćwingowie”, „Wiersze Ziemi Podlaskiej”.

Skansen Ziemi Sokołowskiej został utworzony w 1999 roku. Jego inicjator miał nadzieję, że będzie to zaczątek miejskiego muzeum, którego Sokołów Podlaski nie posiada. Zdaniem Pana Mariana w każdym miejscu powinna istnieć podobna placówka, by uczyć młode pokolenia lokalnej historii. Sam chciał jak najpełniej przedstawić ją za pomocą uzbieranej kolekcji.

Świadectwa lokalnej historii

Po przekroczeniu bramy muzeum witają nas uśmiechnięte baby z kamienia – dzieła samego właściciela. Im dalej w głąb, tym nagromadzonych tu przedmiotów jest coraz więcej. Na podwórku napotykamy na kukłę z maselnicą oraz małą pasiekę złożoną z kilku uli. Pod zadaszeniem skomponowana została niewielka ekspozycja przedstawiająca narzędzia rolnicze, kowalskie i akcesoria związane z transportem. Są też żarna i żeliwne sagany do gotowania na otwartym palenisku, albo dawne butelki do napojów. W parterowym budynku mieszczą się z kolei militaria, judaica, obiekty archeologiczne, historyczne i etnograficzne. Zobaczymy też stare książki i prasę, a także pamiątki po dziadkach i rodzicach właściciela: ubrania, bibeloty, przedmioty osobiste.

Wszystkie zgromadzone eksponaty łączy klasyfikacja dokonana przez autora tego miejsca, według którego są one świadectwami lokalnej historii. Pan Marian jest skarbnicą wiedzy na ich temat – zna przeszłość każdego z nich, wie do czego służyły i od kogo zostały pozyskane. Nie ma tu rzeczy „niemej”, o której niczego nie wiadomo. Niektóre pamiątki opatrzone zostały metryczkami, jednak pełny komentarz można usłyszeć wyłącznie od niego.

Wartość przedmiotów

Pan Marian Pietrzak nie doczekał się utworzenia placówki muzealnej w swoim mieście. Ponieważ nie chciał, aby jego dorobek został zaprzepaszczony, w 2014 roku zdecydował odsprzedać połowę kolekcji do Muzeum Ziem Nadbużańskich w Sterdyni. Nie ustaje jednak w ratowaniu kolejnych przedmiotów, które z pozoru mogą wydawać się mało wartościowe, a dopiero z czasem nabiorą historycznego znaczenia. Właśnie tego można nauczyć się w tym miejscu – spotkanie z Panem Marianem jest lekcją dostrzegania w rzeczach różnych treści, które ze sobą niosą.

Do muzeum zaglądają uczniowie z sokołowskich szkół, ale także goście spoza miasta, czasem z zagranicy. Wpisują się do pamiątkowej księgi, pozostawiając po sobie dobrze zabezpieczony ślad.