Festiwal Folkloru Weselnego Wesele Kurpiowskie w Kadzidle

Weselne widowisko

W samym sercu Puszczy Zielonej, na północy województwa mazowieckiego, leży Kadzidło – słynna kurpiowska wieś. Na jej obrzeżach znajduje się muzealna zagroda leśna, do której w każdą trzecią niedzielę czerwca, zjeżdżają z całego świata Kurpie i miłośnicy miejscowej kultury. I tak nieprzerwanie od 1994 roku. Pretekstem do spotkania jest Wesele Kurpiowskie, czyli teatralizowana rekonstrukcja obrzędu, której towarzyszy tłumny i gwarny jarmark.

Dawniej o wyborze małżonków, jak i przebiegu wesela, decydowali głównie rodzice zgodnie z tradycjami panującymi na Kurpiach przez wiele pokoleń. Rozproszenie społeczności kurpiowskiej i całkowita zmiana modelu życia nie ułatwiły zachowania dawnych zwyczajów. Aby przeciwdziałać zanikaniu i jednocześnie podtrzymać tradycje w regionie,  Centrum Kultury Kurpiowskiej w Kadzidle wraz z gminą Kadzidło, zaczęło organizować ceremonie ślubne zgodne z kurpiowskimi zwyczajami.

Co roku poszukiwani są chętni, którzy przystąpią do ślubu podczas dorocznego festiwalu. Gdy brakuje „prawdziwych” narzeczonych, w ich rolę wcielają się członkowie lokalnego zespołu „Kurpianka – Cepelia”. Nadzwyczaj widowiskowy ślub i wesele niezmiennie cieszą się popularnością wśród widzów. Pierwsze nieinscenizowane sakramentalne „tak” padło w 2002 roku. Ślub wzięli wówczas Anna Wyrębek i Michał Śniadach. Po zaślubinach para ubrana w tradycyjne kurpiowskie stroje idzie wraz z uroczystym korowodem ulicami Kadzidła do Zagrody Kurpiowskiej, gdzie nakładany jest pannie młodej tradycyjny czepek kurpiowski.

Program festiwalu

Wesele Kurpiowskie to jednak nie tylko niedzielna inscenizacja obrzędowa. Festiwal trwa łącznie trzy dni. Rozpoczyna się w piątek piknikiem rodzinnym na „folkową nutę”. Sobota to dzień wręczania pamiątkowych medali twórcom i artystom ludowym, paneli dyskusyjnych poświęconych historii i współczesności Kurpiów, a także złożenia kwiatów przy Pomniku Kurpiów. Sobotni wieczór poświęcony jest występom muzycznym i zabawie weselnej.

Niedzielny poranek rozpoczyna się w Zagrodzie Kurpiowskiej od rozplecin i „wyboru do ślubu”, kiedy przyjeżdża pan młody w gwarnej atmosferze pełnej okrzyków, tańców i przyśpiewek, a panna młoda żegna się z matką. Młodzi w towarzystwie weselników wyruszają do kościoła, mijając udekorowane papierowymi kwiatami ulice Kadzidła. Proboszcz miejscowej parafii, o ile nowożeńcy nie są w danym roku „prawdziwi”, celebruje mszę pomijając część z udzieleniem sakramentu małżeństwa.

Powrotowi młodych do skansenu zawsze towarzyszy huk wystrzałów, świadectwa doskonałych umiejętności strzeleckich miejscowej ludności. W muzeum rodzice witają nowożeńców chlebem, solą i pieśnią, a starsza druhna zbiera od uczestników (gości weselnych) datki na czepek, który zastąpi młodej żonie „panieńskie czółko”, czyli wianek.

Główna ceremonia i obrzędowe rytuały weselne pozostają stałym i niezmiennym elementem festiwalu. Natomiast całe widowisko każdego roku przebiega nieco inaczej. Duży w tym udział ma miejscowy zespół folklorystyczny „Kurpianka – Cepelia” (działający od 1947 roku), starający się urozmaicać repertuar o nowe piosenki, przyśpiewki, czy tańce.

Po zakończeniu obrzędowego widowiska na scenę zapraszani są przedstawiciele władz i instytucji kultury, którzy uroczyście wręczają Kurpiowskie Nepomuki. Nagroda w postaci metrowej wysokości figury świętego Jana Nepomucena przyznawana jest osobom szczególnie zasłużonym dla regionu. W niedzielny wieczór kończący trzydniowe święto organizowany jest przegląd widowisk weselnych z różnych stron Polski i świata.

Festiwalowy jarmark i inne atrakcje

Wesele Kurpiowskie to świetna okazja, aby poznać kurpiowskie rękodzieła i kulinaria. Imprezie towarzyszy kiermasz, podczas którego prezentują swoje umiejętności i wyroby znani twórcy ludowi. Miłośników regionalnego jedzenia i napojów zachwyci psiwo kozicowe, czyli musujący, bezalkoholowy napój z dodatkiem jałowca, a także sery, chleby i fafernuchy – tradycyjne pieczywo z dodatkiem marchewki, które jest lokalną specjalnością.

Korzystając z festiwalowej okazji, warto zajrzeć do Zagrody Kurpiowskiej, oddziału Muzeum Kultury Kurpiowskiej w Ostrołęce. Zgromadzono tu obiekty charakterystyczne dla drewnianego budownictwa regionu. Kurpiowskie chaty, kuźnie, drwalnie, spichlerze, studnie i ule przypominają o minionych czasach i niezmiennym cyklu życia, którego częścią było i jest wesele.