Czesława Kaczyńska

Kurpiowska kobieta sukcesu

Tworzy wycinanki, pisze wiersze, śpiewa, działa w samorządzie, kierowała stowarzyszeniem, piecze, gotuje, prowadzi warsztaty. Mówią tu o niej „kurpiowska ikona”, „kobieta sukcesu”, „kobieta instytucja”. Charyzmatyczna, nieoczywista, niezwykle energiczna, oddana lokalnej kulturze. Nie bez przyczyny w 2013 roku Czesława Kaczyńska znalazła się wśród 10 kobiet sukcesu województwa mazowieckiego. O jej dokonaniach napisano nawet książkę.

Pochodzi ze znanej rodziny twórców – Staśkiewiczów ze Strzałek. Talent do rękodzieła ma więc we krwi. „Życie Czesi Kaczyńskiej jest wycięte w kolorowym papierze” – tak napisała o niej w wierszu Marianna Staśkiewicz. Te słowa wynikają wprost z wnikliwej obserwacji działalności tej znanej na całych Kurpiach twórczyni.

Już jako czternastolatka dostarczała swoje wycinanki do Spółdzielni Rękodzieła Ludowego i Artystycznego „Kurpianka” w Kadzidle. Lista jej twórczych umiejętności jest długa: przygotowuje tradycyjne wycinanki, ale też misterne firanki z białego pergaminowego papieru. Wykonuje bibułkowe, bajecznie kolorowe kwiaty, słomiano-bibułkowe łańcuchy na choinkę, szydełkuje (m.in. wstawki do kurpiowskich fartuchów, poduszki i serwetki), haftuje (koszule z haftem kurpiowskim), lepi obrzędowe pieczywo kurpiowskie byśki i nowe latka, pisze pisanki, nawleka groch lub fasolę na kierce. Powiela tradycyjne wzory, równolegle wprowadzając swoje innowacje, by uczynić kulturę żywą i nie zamykać jej na pędzący coraz szybciej świat. W jednej chwili potrafi ułożyć okolicznościowy wiersz.

Nie stroni także od zwykłych domowych zajęć: piecze chleb raz na tydzień, robi wędliny, przygotowuje fafernuchy – chyba nie ma produktu i wyrobu, którego nie potrafiłaby wykonać. Z własnoręcznie uzbieranych owoców jałowca oraz miodu i szyszek chmielu sporządza – jak sama twierdzi – najlepsze na Kurpiach piwo kozicowe, którego tajemnej receptury pilnie strzeże i w swoim czasie przekaże wyłącznie swoim córkom.

Postać nietuzinkowa

Czesława Kaczyńska to również nietuzinkowa postać dla lokalnej społeczności. Do niedawna prowadziła we własnym domu Izbę Kurpiowską. W swoim rodzinnym Dylewie doprowadziła do tego, by ulica na której mieszka, nosiła nazwę Sachalin (rosyjska wyspa na Morzu Ochockim), na pamiątkę powracających stamtąd Polaków. Działa zarówno w swojej lokalnej, najbliższej okolicy, jak szczeblu gminnym, powiatowym, wojewódzkim, a nawet ogólnopolskim – jest kobietą, dla której nie ma rzeczy niemożliwych.

Mimo upływu lat wciąż jest równie, a może jeszcze bardziej aktywna. Tradycję ludową w postaci twórczości oraz pamięć lokalną, którą stara się przekazywać, łączy z nowoczesnością za sprawą wielu projektów, działań i wyzwań, którym udaje się jej sprostać. Prowadzi lekcje i warsztaty w pobliskich szkołach, uczestniczy w kiermaszach w całym kraju, w imprezach promujących polski folklor za granicą. Ma duże osiągnięcia w obszarze edukacji kulturalnej. Jest inicjatorką dużej cyklicznej imprezy pn. „Ginące Zawody” w Zagrodzie Kurpiowskie w Kadzidle, która z roku na rok przyciąga coraz więcej uczestników, promując w ten sposób kurpiowskich twórców. Potrafi też spontanicznie zainicjować np. kiszenie kapusty w Dylewie, połączone z zabawą i tańcami.

Pani Czesława jest założycielką i byłą prezeską Stowarzyszenia Artystów Kurpiowskich. Ma na swoim koncie wystawy indywidualne i zbiorowe w Polsce i za granicą. W konkursach od lat zdobywa pierwsze nagrody w kategorii haftu, wycinanki i koronki. Odznaczona została Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski oraz wyróżniona medalem Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”. Przyznano jej także stypendium Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Nagrodę Marszałka Województwa Mazowieckiego „Pro Masovia”. Niniejszy tekst, stanowi zapis zaledwie cząstki tego, co osiągnęła i zrobiła dla ludzi, dla kultury ludowej, lokalnej i narodowej.